روش انتقاد کردن را بیاموزید

برای رابطه ی بهتر با نوجوانان

در جریان زندگی خانوادگی، گاهی لازم است از دیگران انتقاد کنید. بهترین مهارت در انتقاد کردن، مهارت در انتقادپذیری است! سعی کنید شنونده ی خوب و منصف انتقادات اعضای خانواده باشید و اگر در حرف های آن ها، ولو کمی هم واقعیت دیدید، قبول کنید و از آن ها برای کمک به تغییرات مثبت در خود کمک بخواهید.
یکی از بهترین بسترها برای انتقاد کردن، محیط امن و ارتباط مطمئنی است که با دیگران ایجاد کرده ایم، به طوری که بدانند دوست شان داریم، آن ها را می پذیریم و به رغم رفتارهای منفی شان، برای آنان ارزش قایل هستیم. بعضی افراد را می شناسم که وقتی از کسی انتقاد می کنند، طرف مقابل ناراحت نمی شود. در حالی که در اغلب موارد، انتقاد نه تنها به جریان مثبت و سازنده ای تبدیل نمی شود بلکه به لجبازی و دلخوری و تلافی جویی منجر می شود.
انتقاد جریانی است بین انتقادکننده (الف) و انتقاد شونده (ب) که در بستر روابط روزمره ی آن ها اتفاق می افتد. موفقیت و تأثیرگذاری انتقاد به خصوصیات هر دو طرف، نوع ارتباطی که بین آنان وجود دارد و به شیوه ی انتقاد کردن بستگی دارد.
درباره ی انتقادکننده و نوع ارتباط توضیح داده شد. در مورد فردی که می خواهیم از او انتقاد کنیم - یعنی فرزندمان - باید وضعیت فعلی او را در نظر بگیریم و ببینیم که انتقاد ما را چگونه تلقی خواهد کرد و آیا مسئله ای که ما مطرح می کنیم به او کمکی می کند یا نه؟ پس ابتدا خودتان را آماده کنید، از امن بودن رابطه تان اطمینان حاصل کنید، بعد خاطرجمع شوید که آیا او در وضعیت پذیرش انتقاد هست یا نه؟ و در پایان بررسی کنید که دلیل انتقاد، رنجش و عصبانیت خودتان است یا رفتاری که در او باید تصحیح و تعدیل شود؟ فرصت مناسبی را انتخاب کنید و طبق این مراحل جلو بروید:
1-بدانید که چه می خواهید بگویید و دقیقاً راجع به چه رفتاری می خواهید حرف بزنید.
2- به او بگویید که چه قدر دوستش دارید و او چه خصوصیات خوبی دارد.
3- به او بگویید که نظر یا احساس تان راجع به آن رفتار مشخص او چیست.
4- ر اه حل های جدید به او پیشنهاد کنید و از خودش بخواهید به چند راه حل فکر کند و آن ها را بیان کند.
5- پیش خود ارزیابی کنید که آیا این کار را درست انجام داده اید یا نه؟
دوباره مرور می کنیم:
1-«الف» با خود تنهاست و مشخص می کند که دقیقاً می خواهد راجع به چه رفتاری حرف بزند.
2- «الف» به «ب» می گوید: «من دوستت دارم و معتقدم که تو این خصوصیات خوب را داری.»
3- «الف» به «ب» می گوید: «احساس من راجع به رفتار تو این است.»
4- «الف» به «ب» می گوید: «به نظر من بهتر است این کار را بکنی. پیشنهاد من راجع به این موضوع این است. آیا تو پیشنهاد دیگری داری؟»
5- «الف» با خود تنهاست و رفتار خود را ارزیابی می کند:
- آیا من درست رفتار کردم؟
- آیا او درست رفتار کرد؟
- آیا نتیجه ی مثبتی گرفتم؟
- آیا جایی از کار اشکال داشت؟
- اشکال کار چه بود؟ چگونه باید برطرف شود؟
منبع مقاله :
موسوی، شکوفه؛ (1387)، رابطه ی والدین و نوجوان (با نوجوان خود چگونه رفتار کنید؟)، تهران: نشر قطره، چاپ چهارم